ناباروری در زنان

ناباروری در زنان ,ناباروری در زنان چیست,ناباروری در زنان چگونه است,ناباروری در زنان و مردان,ناباروری در زنان+pdf,علائم ناباروری در زنان

توضیحاتی در مورد ناباروری در زنان

ناباروری به معنای باردار نشدن پس از یک سال رابطۀ جنسی بدون استفاده از روش‌های پیشگیری است. حدود ۲۰ درصد زوج‌های ایرانی از ناباروری رنج می‌برند. ناباروری می‌تواند به خاطر مشکلی از سمت مرد یا زن یا ترکیبی از مشکلات هر دو نفر باشد. در این مطلب از سایت جسارت در مورد ناباروری در زنان صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.

روش های درمان ناباروری در زنان

لاپاراسکوپی: در زنانی که به بیماری‌های مرتبط با لوله‌های رحم یا دستگاه تناسلی دچار هستند، پزشک با انجام عمل جراحی لاپاراسکوپی اقدام به بازسازی و رفع مشکل اندام‌های تناسلی می‌کند. ممکن است بعد از عمل لاپاراسکوپی و رفع مشکلات دستگاه تناسلی، پزشک تشخیص بدهد برای بارداری نیاز به روش IVF است. در عمل لاپاراسکوپی پزشک جراح با وارد کردن چند لوله به همراه دوربین به درون شکم می‌تواند بافت زخم یا کیست‌های تخمدان را خارج، آندومتریوز را درمان یا لوله‌های رحم مسدود را باز کند. هیستروسکوپی: در این روش که برای رفع مشکلات رحم مثل پولیپ و تومور‌های فیبروئیدی یا رفع مشکلات لوله‌های رحم است، پزشک با وارد کردن دستگاه هیستروسکوپ از طریق واژن به داخل رحم، مشکل‌ها را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، بافت‌های اضافه یا زخم را خارج یا لوله‌های رحم مسدود را باز می‌کند. روش GIFT و ZIFT: در این دو روش نیز مانند روش IVF، تخمک از تخمدان استخراج می‌شود، در محیط آزمایشگاهی با اسپرم ترکیب و دوباره به رحم منتقل می‌شود. در روش ZIFT، تخمک‌های بارور یا زیگوت‌ها طی ۲۴ ساعت بعد از لقاح به درون لوله‌های رحم منتقل می‌شوند و در روش GIFT، اسپرم و تخمک با هم مخلوط می‌شوند و مستقیم درون لولۀ رحم قرار می‌گیرند. شانس باروری در این روش‌ها مشابه با IVF است و معمولاً پزشک از روش IVF برای درمان استفاده می‌کند. اما در مواردی که زن به روشIVF باردار نشده است، پزشک ممکن است چون این دو روش لقاح خیلی نزدیک به حالت طبیعی آن است، این روش را توصیه کند. در هر حال، این دو روش در درمان ناباروری متداول نیست. اهدا کردن تخمک: زنانی که سن آنها بالای ۴۰ سال است و دارای نارسایی تخمدان هستند و در نتیجه تخمدان‌های آنها به درستی کار نمی‌کند یا تخمکشان کیفیت کافی را ندارد، اما رحم آنها حالت طبیعی دارد، می‌توان از طریق اهدا تخمک باردار شوند. در این روش پس از مصرف داروهای باروری و تحریک تخمک‌گذاری در فرد اهداکننده، چند تخمک از تخمدان او استخراج می‌شود، سپس تخمک‌های اهدایی با اسپرم همسر دریافت‌کننده ترکیب می‌شود و لقاح در آزمایشگاه صورت می‌گیرد، سپس تخمک‌های بارور به رحم مادر دریافت‌کننده منتقل می‌شوند. رحم جایگزین: زنانی که دچار مشکل رحمی هستند و امکان باردار شدن ندارند اما دارای تخمدان‌ها و تخمک‌های سالمی هستند، می‌توانند از رحم جایگزین استفاده کند. در این روش، تخمک و اسپرم زن و شوهر در خارج از آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شود و تخمک لقاح‌یافته به درون رحم فرد اهداکنندۀ رحم جایگزین منتقل می‌شود و جنین در رحم زن دیگری رشد می‌کند و متولد می‌شود.

علل ناباروری در زنان

زنان با تعداد مشخصی تخمک متولد می‌شوند. تعداد و کیفیت تخمک‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد. پس از ۳۰ سالگی شانس بچه‌دار شدن، هر سال ۳ تا ۵ درصد کاهش می‌یابد و پس از ۴۰ سالگی، کاهش باروری با شدت بیشتری ادامه پیدا می‌کند. علاوه بر سن، ناباروری در زنان ممکن است به دلایل زیر باشد: آسیب دیدن لوله‌های رحم: لوله‌های رحم یا فالوپ وظیفۀ حمل تخمک از تخمدان به رحم را بر عهده دارند و وجود هر مشکلی در این لوله‌ها می‌تواند مانع از رسیدن تخمک و اسپرم به هم شود. عفونت لگن، آندومتریوز و جراحی می‌تواند منجر به تشکیل بافت یا جای زخم در لوله‌های رحم و بسته شدن آنها یا آسیب دیدنشان شود. تغییرات هورمونی: اختلال در ترشح هورمون‌های تولیدمثل در زنان می‌تواند منجر به مشکلات تخمک‌گذاری شود. این هورمون‌ها در آزاد شدن تخمک و تخمک‌گذاری و ضخیم شدن پوشش داخلی رحم یا آندومتر جهت آماده کردن رحم برای لانه‌گزینی تخمک بارور نقش دارند. در صورت وجود اختلال هورمونی در زنان، فرایند تخمک‌گذاری، لقاح و لانه‌گزینی ممکن است با مشکل مواجه شود. اختلال هورمونی معمولاً منجر به تغییر در عادت ماهانۀ زنان خواهد شد. مشکلات دهانۀ رحم: مشکلات دهانۀ رحم می‌تواند مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شود. غیرطبیعی بودن ترشحات دهانۀ رحم یا سابقۀ جراحی دهانۀ رحم ممکن است باعث بروز این مشکل شود. اگرچه این مشکل شایعی در زنان نابارور نیست، اما با روش تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI می‌توان این مشکل را درمان کرد. مشکلات رحم: غیرطبیعی بودن آناتومی رحم مثل زمانی که پولیپ یا فیبروئید در رحم وجود داشته باشد. ناباروری با علت نامشخص: علت ناباروری در درصد زیادی از زوج‌ها با روش‌های فعلی قابل تشخیص نیست.

ناباروری چیست

ناباروری را این طور تعریف کرده اند: ناتوانی یک زوج در باردار شدن پس از یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری از بارداری. ناباروری در ده تا پانزده درصد از زوج ها دیده می شود. علل ناباروری می تواند مربوط به زن یا مرد یا هر دو باشد. حدود 40% از مشکلات ناباروری مربوط به مردان، 40% مربوط به زنان و حدود10% مربوط به هر دو است. در حدود 10% از زوج ها نیز عامل ناباروری مشخص نیست. به عبارت دیگر در این زوج ها هر دو نفر با توجه به انجام آزمایش های موجود مشکلی ندارند ولی به علل نامشخصی بچه دار نمی شوند. طی دو دهه اخیر گام های بلندی در رابطه با تشخیص و درمان ناباروری برداشته شده است و حدود 65 درصد از زوج های نابارور با استفاده از روش های موجود صاحب فرزند شده اند.

تشخیص ناباروری در زنان

برای تشخیص ناباروری ممکن است ابتدا آزمایش آنالیز اسپرم درخواست شود تا کیفیت و کمیت اسپرم در مردان مورد بررسی قرار گیرد. در صورت وجود نداشتن مشکلی در اسپرم‌‌های مرد، سپس برای بررسی مشکلات ناباروری در زن اقدام می‌شود. برای بررسی مشکل ناباروری در زنان، معمولاً ابتدا آزمایش‌های خونی برای بررسی سطح هورمون‌های مختلف درخواست می‌شود. همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر، نمونه‌برداری از آندومتر یا دیوارۀ رحم انجام شود تا وجود هر گونه مشکلی در بافت رحم بررسی شود. همچنین برای بررسی سلامت لوله‌های رحم و تشخیص دقیق‌تر مشکلات رحمی، ممکن است سونوگرافی واژینال یا تصویربرداری رنگی از رحم یا هیستروسالپنگوگرافی تجویز شود. هیستروسالپنگوگرافی شامل انجام سونوگرافی یا عکس‌برداری با اشعۀ ایکس از اندام‌های تناسلی است. با تزریق نوعی رنگ یا محلول نمکی به همراه هوا به داخل دهانۀ رحم و وارد شدن آن به درون لوله‌های رحم، باز یا مسدود بودن لوله‌های رحم هنگام انجام سونوگرافی یا عکس‌برداری مشخص می‌شود. در صورت تشخیص ندادن مشکل توسط روش‌های فوق، ممکن است پزشک برای بررسی دقیق‌تر رحم، تخمدان و لوله‌های رحم از عمل لاپاراسکوپی استفاده کند. در این عمل، پزشک با ایجاد برش کوچکی در نزدیکی ناف و وارد کردن یک لولۀ بلند و باریک مجهز به دروبین به درون شکم می‌تواند محیط بیرون رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های رحم را بررسی کند و از وجود بافت غیرطبیعی مثل عارضۀ آندومتریوز باخبر شود. در ضمن پزشک می‌تواند باز بودن یا انسداد لوله‌های رحم را نیز با دقت بیشتری بررسی کند.

ناباروری در مردان

1)اختلالات مربوط به اسپرم به طور طبیعی، در بیضه مرد اسپرم تولید می شود و به هنگام انزال از وی خارج می شود. اگر در موارد زیر اختلالی باشد، شانس لقاح کم شده و مرد نابارور محسوب می شود. ‌تعداد کم اسپرم عدم بلوغ اسپرم شکل غیرطبیعی اسپرم عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم عواملی که بر تعداد، شکل،‌ بلوغ و حرکت اسپرم تأثیر منفی دارند عبارتند از: بیماری های عفونی: بیماری های عفونی با شرایط التهابی نظیر بیماری اوریون سبب عفونت مجاری تناسلی یا التهاب و از بین رفتن بیضه ها در مرد می شوند. حدود 25% مردانی که بعد از بلوغ دچار اوریون می شوند نابارور می شوند. ‌اختلالات هورمونی اختلالات هورمونی سبب حدود 5-2% مشکلات ناباروری در مردان می شود. تولید نامناسب هورمون های FSH و LH بر تولید هورمون مردانگی یا تستوسترون و تولید اسپرم تأثیر دارند. مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن در بدن بعضی مردان علیه اسپرم خودشان ماده ای به نام آنتی بادی تولید می شود که سبب کاهش حرکت اسپرم یا به هم چسبیدن آنها می شود. 2)‌ ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن بعضی عوامل نظیر بسته بودن لوله های خروج اسپرم (دفران، اپیدیدیم)‌ سبب ناباروری در مردان می شود . بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علل مادرزادی، نقص ژنتیکی، عفونت ها یا التهاب های دستگاه ادراری – تناسلی باشد. البته جای جراحی های قبلی نیز می تواند این لوله ها را ببندند. از جمله عوامل دیگر ناباروری در مردان واریکوسل است. در این حالت رگهای درون کیسه بیضه متسع می شود و کیفیت اسپرم کاهش می یابد. 3)‌ عوامل دیگر عوامل دیگری نظیر ناتوانی جنسی و یا انزال زودرس نیز می تواند عامل ناباروری در مردان باشد.

درمان دارویی ناباروری

درمان ناباروری با توجه به علت این مشکل در زنان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در مواردی که برخی از بیمارهای مزمن مثل دیابت یا تیروئید منجر به مشکل ناباروری شده‌اند، پزشک ابتدا سعی برای درمان بیماری می‌کند و همزمان روش‌های بهبود باروری را پیش خواهد گرفت. در زیر برخی از روش‌های متداول درمان ناباروری آمده است: درمان دارویی: این درمان معمولاً برای افرادی که دچار مشکل تخمک‌گذاری یا تنبلی تخمدان هستند یا در موادی تجویز می‌شود که مشکل ناباروری مشخص نیست. در این روش پزشک با تجویز داروهایی مانند کلومیفن‌سیترات، لتروزول یا گنادوتروپین، فرایند تخمک‌گذاری را تحریک می‌کند. معمولاً پس از تجویز دارو، پزشک از زن و مرد می‌خواهد که مجدداً به صورت طبیعی برای باردار شدن اقدام کنند. این داروها با تحریک تخمدان باعث افزایش تعداد تخمک‌های آزادشده می‌شود، این کار باعث افزایش شانس باروری زن می‌شود. در فرایند درمان دارویی ممکن است پزشک با انجام سونوگرافی واژینال تعداد فولیکول‌ها و تخمک‌های آزادشده را برای بررسی تأثیر درمان دارویی تجویز کند.

علت ژنتیکی ناباروری

علل ناباروری اعم از مشکلات هورمونی و چاقی تا غیر طبیعی بودن سلول های جنسی (تخمک و اسپرم) همگی می تواند به نوعی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی باشد. برای مثال استعداد چاقی، ابتلا به عفونت و حتی لزوم انجام یک جراحی که به ناباروری می انجامد همگی هر چند کوچک می توانند به عوامل ژنتیکی مربوط باشند. امروزه مطالعات بر روی ژنهای خاص در انسان و مدل های آزمایشگاهی تا حدودی تاثیر عوامل ژنتیکی بر ناباروری را آشکار ساخته اند. بعضی از عوامل ژنتیکی بر ناباروری مردان تاثیر می گذارند، در حالی که بعضی عوامل دیگر بر روی هر دو جنس و یا فقط بر روی زنان تاثیر گذارند. برای مثال جابجایی های کروموزومی می تواند بر روی مردان و زنان تاثیر بگذارد اما سندروم کلاین فلتر که در آن ترکیب کروموزوم های جنسی به صورت XXY در می آید تنها مختص مردان است و سندروم ترنر که در آن بیمار فقط دارای کروموزوم جنسی X است تنها مختص زنان است.

تلقیح داخل رحمی اسپرم

تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI: در مواردی که پزشک علت ناباروری را مشکل در دهانۀ رحم یا رسیدن اسپرم به لوله‌های رحم بداند، ممکن است از طریق روش تلقیح داخل رحمی اقدام کند. در این روش، در روز تخمک‌گذاری پزشک پس از جمع‌آوری اسپرم‌ها از مرد و شست‌وشوی آنها، اسپرم‌ها را از طریق کاتتر پلاستیکی باریک و بلندی از راه دهانۀ رحم به دورن رحم تخلیه می‌کند. ممکن است پزشک برای افزایش شانس بارداری پیش از انجام عمل تلقیح از درمان دارویی برای تحریک تخمک‌گذاری استفاده کند.

آسیب دیدن لوله‌ های رحم

انسداد یا آسیب دیدن لوله‌های رحم مانع از رسیدن اسپرم به تخمک و ضمناً مانع از رسیدن تخمک به رحم می‌شود. آندومتریوز، بیماری التهاب لگن یا عفونت مجرای تناسلی، عمل جراحی رحم در گذشته، سابقۀ بیماری‌های آمیزشی مثل کلامیدیا یا انسداد لوله‌ها برای پیشگیری از بارداری از علل عمدۀ بروز مشکلات لوله‌های رحم است. پزشک برای درمان این مشکل با جراحی اقدام به باز کردن لوله‌های رحم خواهد کرد. اگر جراحی مؤثر نباشد یا لوله‌ها آن‌قدر آسیب دیده باشند که قابل ترمیم نباشند، پزشک ممکن است برای افزایش شانس بارداری، پیش از انجام IVF، لوله‌های رحم را بردارد. آمار مرتبط با بارداری پس از عمل جراحی، با توجه به محل انسداد، شدت آن و میزان بافت زخم پس از عمل متفاوت است. زوج‌هایی که به خاطر مشکلات لوله‌های رحم نابارور هستند، به طور متوسط در هر دوره لقاح مصنوعی، ۲۲ درصد شانس بارداری دارند که البته این درصد به سن زن، میزان آسیب واردشده به لولۀ رحم و این که آیا لوله‌های رحم برداشته شده است یا خیر و عوامل دیگری ارتباط دارد.

لقاح خارج از رحم

لقاح خارج از رحم یا IVF: در مواردی که علت ناباروری نامشخص است، پزشک معمولاً با استفاده از روش IVF برای باردر شدن زن اقدام می‌کند. در این روش، تخمک‌ها پس از بارورر شدن توسط اسپرم در آزمایشگاه به رحم مادر منتقل می‌شوند. پزشک ابتدا با تجویز یک دوره دارو‌ی تحریک تخمک‌گذاری مثل گنادوتروپین، باعث آزاد شدن تعداد زیادی تخمک می‌شود. پس از بلوغ تخمک‌ها پزشک با عمل پانکچر از راه واژن و با کمک سونوگرافی تخمک‌ها را خارج می‌کند. بعد از جمع‌آوری اسپرم از مرد و شست‌وشوی آنها، اسپرم‌ها در آزمایشگاه برای بارورری به تخمک‌‌ها اضافه می‌شوند. چند روز بعد، بعد از لقاح و تقسیم سلولی یک یا چند تخمک لقاح‌یافته با استفاده از یک ابزار به داخل رحم مادر منتقل می‌شود. پزشک ممکن است بنا به درخواست زوج‌ها، رویان‌های اضافه را برای دفعات آینده منجمد کند.

ناباروری در زنان و کیفیت و تعداد تخمک‌

کیفیت و تعداد تخمک‌هایی که توسط تخمدان تولید می‌شود به طور طبیعی یا توسط درمان‌های ناباروری پس از ۳۵ سالگی به طور چشمگیری افت می‌کند. در صورت کیفیت پایین تخمک، اگرچه امکان باروری تخمک وجود دارد، اما ممکن است تخمک بارور نتواند به درستی در رحم لانه‌گزینی یا به اندازۀ کافی رشد کند. با افزایش سن، معمولاً کیفیت تخمک‌ها پایین می‌آید. برای رفع این مشکل ممکن است پزشک درمان دارویی را پیشنهاد کند. روش IVF در کنار درمان دارویی تحریک تخمک‌گذاری می‌تواند شانس بارداری را در این افراد افزایش دهد. در مورد زنانی که دچار نارسایی زودرس تخمدان شده‌اند یا تخمک آنها کیفیت کافی برای رشد را ندارد، پزشک ممکن است استفاده از تخمک اهدایی را پیشنهاد کند. در این روش تخمک از فرد اهداکننده دریافت می‌شود و از طریق روش IVF با اسپرم همسر، بارور خواهد شد و سپس تخمک بارور به رحم مادر منتقل می‌شود.

میکرواینجکشن

میکرواینجکشن یا ICSI: درصورتی‌که تعداد اسپرم‌های سالم مرد کم باشند از این روش استفاده می‌شود. روش میکرواینجکشن کاملاً شبیه IVF است با این تفاوت که اسپرم‌های سالم به شکل دقیق درون تخمک تزریق می‌شوند. در این حالت شانس باروری تخمک به میزان زیادی افزایش پیدا می‌کند. در این روش نیز مثل روش IVF بعد از بارور شدن تخمک‌ها، آنها به رحم مادر منتقل می‌شوند. امروزه در روش IVF در ایران نیز برای لقاح از روش میکرواینجکشن استفاده می‌شود تا دقت و شانس باروری افزایش پیدا کند.

سن و عدم تغذیه‌ی مناسب

سن و عدم تغذیه‌ی مناسب نیز می‌تواند سبب کاهش قدرت باروری شود. تجربه کردن مشکل ناباروری می‌تواند برای هر زنی بسیار دردناک باشد. و ممکن است منجر به بروز بسیاری از مشکلات دیگر مانند گوشه‌گیری، اضطراب، افسردگی و عدم تمرکز شود. اگر مدام در حال اقدام برای بارداری هستید اما نتیجه نمی‌گیرید، یادتان باشد که باید باروری شریک زندگی‌تان را نیز چک کنید. کم بودن تعداد اسپرم نیز می‌تواند یکی از دلایل بروز ناباروری باشد.

بیشتر بخوانید : نازایی در زنان ♥ ناباروری در مردان ♥ نقطه جی در مردان ♥ ریزش مو در زنان ♥ خواص انگور سیاه برای زنان باردار